Có Bao Nhiêu Loại Đông Trùng Hạ Thảo? Các Loại Đông Trùng Hạ Thảo Đang Có Trên Thị Trường

Đông trùng hạ thảo tự nhiên

Đây là loại dược liệu quý hiếm nhất, sinh trưởng hoàn toàn trong điều kiện tự nhiên, thường được tìm thấy ở những vùng núi cao trên 4.000m như Tứ Xuyên, Thanh Hải (Trung Quốc), Bhutan, Nepal, Thái Lan và một số vùng núi ở Việt Nam.
Đông trùng hạ thảo tự nhiên chỉ xuất hiện vào mùa hè, việc thu hoạch rất khó khăn nên giá thành cực kỳ cao — dao động từ 15 đến 20 triệu đồng mỗi gram. Bù lại, loại này sở hữu hàm lượng dưỡng chất và dược tính vượt trội, được xem là “vàng mềm” trong y học cổ truyền.

Đông trùng hạ thảo nhân tạo

Được nuôi trồng trong điều kiện phòng thí nghiệm với công nghệ hiện đại, loại này ngày càng phổ biến nhờ giá cả phải chăng và dễ tiếp cận.
Tại Việt Nam, hai chủng nấm thường được sử dụng là Cordyceps militaris và Cordyceps takaomontana. Mặc dù không thể đạt 100% dược tính như loại tự nhiên, đông trùng hạ thảo nhân tạo vẫn đảm bảo khoảng 60–70% giá trị sinh học, đáp ứng tốt nhu cầu bồi bổ, hỗ trợ điều trị và nâng cao sức khỏe hàng ngày.

Đông trùng hạ thảo tươi

Là loại vẫn giữ được trạng thái nguyên bản giữa nấm và xác ấu trùng (thường gọi là “cây – con”), đông trùng hạ thảo tươi có hương thơm tự nhiên, mềm và giữ được hàm lượng dưỡng chất cao. Tuy nhiên, loại này chủ yếu là hàng nhân tạo hoặc bán nhân tạo, có giá thành cao hơn so với dạng khô.
Lưu ý: Đông trùng hạ thảo tươi cần được bảo quản đúng cách (bảo quản lạnh từ 1–5°C, tránh ánh sáng trực tiếp) để tránh hư hỏng, nhiễm khuẩn, gây nguy hiểm đến sức khỏe khi sử dụng.

Đông trùng hạ thảo khô

Đây là dạng được sấy khô từ đông trùng tươi, giúp kéo dài thời gian bảo quản và dễ vận chuyển. Loại khô rất phổ biến trên thị trường nhờ giá cả hợp lý, tiện dụng và vẫn giữ được phần lớn giá trị dược tính.
Người dùng thường sử dụng đông trùng hạ thảo khô để pha trà, hầm gà, nấu canh, chưng yến hoặc ngâm rượu, phù hợp với nhu cầu chăm sóc sức khỏe gia đình lâu dài.

Để phù hợp với nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng, đông trùng hạ thảo hiện nay được bào chế thành nhiều dạng khác nhau, giúp dễ dàng sử dụng và tiếp cận hơn.

Dạng nguyên con

Đây là dạng thuần túy và gần với tự nhiên nhất, giữ nguyên hình dạng "con sâu – cây nấm" đặc trưng của đông trùng hạ thảo. Nhờ giữ được trọn vẹn cấu trúc và dưỡng chất, dạng nguyên con thường có giá thành cao và được sử dụng trong các bài thuốc cổ truyền, ngâm rượu hoặc hầm thuốc bổ.

Dạng nước

Là dạng chiết xuất tinh chất từ đông trùng hạ thảo, được đóng gói dưới dạng chai hoặc lọ nhỏ tiện lợi. Dạng nước mang lại sự tiện dụng cao, phù hợp với người bận rộn, người lớn tuổi hoặc những ai cần bổ sung dưỡng chất nhanh chóng. Chỉ cần mở nắp và uống trực tiếp mà không cần chế biến.

Dạng viên nang

Đông trùng hạ thảo dạng viên nang được sản xuất thông qua quá trình tinh chế, chiết xuất và đóng gói theo liều lượng nhất định trong từng viên. Ưu điểm của dạng này là tiện lợi khi sử dụng, dễ bảo quản và dễ mang theo.
Dạng viên nang được phát triển mạnh ở các quốc gia như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản và thường được lựa chọn làm quà tặng sức khỏe nhờ tính thẩm mỹ cao cùng giá trị dinh dưỡng ổn định.

Dạng bột

Sau khi được sấy khô và sơ chế, đông trùng hạ thảo sẽ được nghiền mịn thành bột, vẫn giữ nguyên các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Đây là dạng dễ sử dụng, có thể pha nước uống, kết hợp làm mặt nạ dưỡng da hoặc làm gia vị bổ sung trong các món ăn.
Tuy nhiên, do đặc điểm dạng bột dễ bị pha trộn, người tiêu dùng cần chọn mua tại các cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng và hiệu quả sử dụng.

Ngoài cách phân loại theo nguồn gốc, trạng thái hay dạng bào chế, một cách phân loại phổ biến khác là dựa trên hình dạng và vật chủ ký sinh trong quá trình nuôi cấy hoặc phát triển tự nhiên của đông trùng hạ thảo. Mỗi loại có đặc điểm và giá trị dinh dưỡng khác nhau.

Đông trùng hạ thảo ký sinh trên sâu chít

Đây là loại được đánh giá cao nhất về mặt dược tính và giá trị kinh tế. Đông trùng hạ thảo ký sinh trên thân sâu chít có thể xuất hiện trong cả môi trường tự nhiên và nuôi trồng nhân tạo. Hình dáng đặc trưng giúp dễ nhận biết, và loại này thường được dùng trong các bài thuốc cổ truyền hoặc sản phẩm cao cấp.

Đông trùng hạ thảo ký sinh trên nhộng tằm

Qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, các nhà khoa học đã tìm ra cách nuôi cấy đông trùng hạ thảo trên nhộng tằm, mang lại hiệu quả sinh học gần tương đương với loại ký sinh trên sâu chít. Giá trị dinh dưỡng của loại này đạt khoảng 80–90% so với loại tự nhiên, nhưng giá thành hợp lý hơn, giúp mở rộng khả năng tiếp cận đến người tiêu dùng.

Đông trùng hạ thảo đế quả thảo (Cordyceps trên môi trường tổng hợp)

Đây là dạng đông trùng được nuôi cấy trên giá thể là cơ chất tổng hợp (gạo lứt, đậu xanh, hoặc đế quả thảo) mà không cần vật chủ là sâu hay nhộng. Mặc dù dược tính không cao bằng hai loại trên, nhưng giá cả phải chăng, dễ sản xuất quy mô lớn và được phân phối rộng rãi trên thị trường.

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại đông trùng hạ thảo với hình dáng và chủng loại khác nhau. Vì vậy, bạn cần trang bị đầy đủ kiến thức để phân loại và lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu và mục đích sử dụng của bản thân.